Stabilized wood (gỗ ổn định) là gì?
Gỗ ổn định, loại vật liệu được dùng làm nhiều vật dụng như cán dao, máy vape… là dạng gỗ đã qua ngâm tẩm hóa chất ổn định. Gỗ ổn định cũng có thể được xử lý bằng các bước như cắt, tạo hình, đánh giấy ráp như các loại gỗ thông thường với các loại mộc cụ thường. Mục đích của việc ổn định gỗ là khiến nó trở nên chắc chắn, ít bị cong vênh và nứt vỡ hơn gỗ thô. Chi phí cho một mảnh gỗ đã ổn định so với các loại gỗ chưa qua xử lý thường chênh lệch khoảng 10 đô la.
Quá trình ổn định
Gỗ đã được phơi khô (độ ẩm chỉ còn ở khoảng thấp hơn hoặc bằng 10%) được thả vào một bể chứa hóa chất ổn định. Nó được để ở vùng chân không và áp lực cao để dung dịch ổn định có thể ngấm hoàn toàn vào thớ gỗ. Sau khi gỗ đã hoàn toàn ngấm dung dịnh ổn định, nó sẽ được đem đi nướng. Quá trình nướng này sẽ chuyển dung dịch ổn định từ dạng lỏng sang dạng rắn.
Gỗ ổn định có gì đặc biệt?
Gỗ ổn định được sử dụng làm cán dao, máy vape…, vì sau khi ổn định hẳn, gỗ sẽ không bị thay đổi nữa, nó chắc chắn hơn và sẽ không gặp các vấn đề như mối mọt giống gỗ thường. Gỗ ổn định cũng dễ gia công hơn vì quá trình ổn định sẽ lấp đầy các lỗ hổng trên thân gỗ và cho gỗ độ cứng đều hơn.
Mỗi loại gỗ khác nhau sẽ có phản ứng khác trong quá trình ổn định. Một số loại gỗ như gỗ phong, gỗ tần bì, gỗ Box Elder sẽ trở nên nặng hơn, vì quá trình ổn định sẽ khiến trọng lượng của nó tăng gấp đôi. Hay các loại gỗ khác như gỗ óc chó, gỗ đỏ sẽ nhẹ đi và mềm hơn. Nhưng sau khi qua quá trình ổn định, thì chúng vẫn cứng và chắc hơn các loại gỗ tự nhiên.
Gia công gỗ ổn định
Gia công gỗ ổn định thì vẫn giống như gia công các loại gỗ tự nhiên chưa qua xử lý. Nó có thể được gia công bằng những công cụ như gỗ tự nhiên. Quá trình ổn định sẽ khiến độ cứng của gỗ đều hơn cũng như lấp đầy các lỗ hổng trên thân gỗ. Nó khiến gỗ dễ được mài bóng và sau khi hoàn thành, các vân gỗ sẽ hiện lên đẹp hơn hẳn so với gỗ tự nhiên được qua quá trình gia công tương tự.
Không phải loại gỗ ổn định nào cũng có độ cứng giống nhau. Một số loại gỗ sau khi qua quá trình ổn định sẽ không có độ cứng như các loại gỗ khác. Mặc dù sau khi qua ổn định, gỗ sẽ cứng và chắn hơn, nhưng chúng vẫn cần được gia công tỉ mỉ và cẩn thận. Ví dụ như các loại gỗ như Spalted, Redwood và gỗ óc chó. Những loại gỗ này nên được gia công bằng tay sau khi được tạo hình thô. Đánh nhám quá mạnh sẽ khiến các vân gỗ bị mất nhanh hơn nên khi gia công những loại gỗ này, cần đặt biệt cẩn thận.
Bạn cũng cần chú ý quá trình đánh nhám và mài điện gỗ ổn định để tránh cho vật liệu bị quá nhiệt. Sử dụng các dụng cụ mài sắc và không đè áp lực quá nặng lên sẽ tránh được vấn đề này. Một lần nữa, hãy chú ý đến vật liệu. Quá nhiệt sẽ dẫn đến việc gỗ bị cong vênh và nứt vỡ như các loại gỗ thường.
Trám gỗ
Đôi khi gỗ ổn định cũng cần được trám lại, nhất là khi sử dụng mắt gỗ. Các loại gỗ khác nhau sẽ có những vết nứt và lỗ nông. Có những thợ không trám đầy nó và coi các khuyết điểm đó là một đặc điểm tự nhiên của phần gỗ đó, nhưng nếu bạn muốn trám thì đó cũng là một quá trình khá đơn giản.
Trám các kẽ nứt thường rất dễ. Chỉ cần sử dụng một lớp keo CA mỏng phủ lên vết nứt và để nó khô. Đổ thêm một ít keo nữa đến khi nó trào lên bề mặt gỗ. Trong khi lớp keo vẫn chưa khô, sử dụng giấy nhám chà lên khu vực bị nứt. Phần bụi gỗ sẽ lẫn và keo này sẽ trám đầy vết nứt. Chỉ cần làm đúng quy trình, thì các vết nứt nhỏ này sẽ biến mất.
Các lỗ trên gỗ cũng dễ bị trám lại. Các lỗ nhỏ thì chỉ cần vài giọt keo CA, nhỏ vào giọt hồ vào lỗ hổng, sau vài phút thì bề mặt sẽ lõm xuống một chút vì hồ ngấm vào phần lõ. Để khô và nhỏ thêm vài giọt nữa. Lặp lại quá trình này đến khi lớp hồ đã bằng với bề mặt gỗ và dùng giấy nhám đánh sạch các vết hồ còn sót lại trên bề mặt.
Các vết nứt lớn thì mất nhiều công sức hơn. Sử dụng nhựa epoxy với bụi gỗ để trám đầy lỗ hổng. Sử dụng đầu tăm dẹt sẽ dễ dàng hất hỗn hợp vào vết nứt. Trong khi hỗn hợp vẫn còn ướt, chọc đầu nhọc của tăm xuống vào lỗ để làm tan các bóng khí. Khi hỗn hợp nhựa epoxy đã khô nó sẽ nằm lại dưới bề mặt gỗ. Bạn sẽ phải lặp lại quá trình này vài lần nữa cho đến khi hỗn hợp này bằng với bề mặt gỗ, sau đó hãy đánh sạch các phần hỗn hợp thừa còn bám lại trên gỗ.
Cách phủ bề mặt cho gỗ ổn định
Trong thời kỳ đầu tiên, những loại gỗ được dùng để ổn định cũng không nhiều. Chúng là những loại gỗ màu nhạt, ít vết và không quá bóng. Các công ty ổn định gỗ sẽ nói bạn chỉ cần đánh nhám bằng giấy ráp và mài bóng bằng vải mềm, không cần phủ bề mặt. Quá trình này sẽ khiến miếng gỗ của bạn trông đẹp hơn, bạn có thể thực hiện quá trình phủ bề mặt bằng các phương pháp dưới đây.
Phủ bề mặt gỗ bằng dầu
Không quá trình nào được coi là tốt nhất để phủ bề mặt cho tất cả các loại gỗ. Nên bạn hãy đọc kỹ các quá trình dưới đây và chọn ra phương pháp phù hợp nhất với mình.
Những loại gỗ dễ nhất để phù bề mặt là những loại gỗ có màu nhạt, vân đẹp và ít đường nứt như gỗ phong. Cách nhanh và dễ nhất là tạo hình và đánh mảnh gỗ bằng giấy nhám. Bạn nên đánh kỹ một chút vì nếu không kỹ, các vân gỗ sẽ không hiện ra rõ được.
Cách đầu tiên khá dễ dàng và có hiệu quả với hầu hết các loại gỗ. Sau khi gỗ đã được đánh bóng ởm mức tốt nhất, hãy thổi sạch các vụn gỗ. Sử dụng hỗn hợp dầu như Danish hoặc Tru Oil, dùng đầu ngón tay nhẹ nhàng bôi dầu lên mặt gỗ. Lau sạch các phần thừa bằng khăn lau mêm và để khô, liên tục lặp lại bước này đến khi bạn thấy hài lòng. Lý do nên sử dụng hỗn hợp dầu là nó sẽ trám đầy các lỗ nhỏ li ti với lớp phủ và sẽ khiến mặt bóng và bằng phẳng hơn. Phương pháp này sẽ khiến màu hiện lên rõ hơn, thêm chiều sâu cho hình dạng của gỗ. Sau khi lớp phủ cuối cùng đã khô, bạn hãy phủ lên một lớp sáp và đánh bóng nó bằng khăn mềm.
Các loại gỗ có vân vừa như Koa, Mango, Silky Oak và Sycamore cũng có thể được áp dụng phương pháp như với các loại có vân gỗ nhỏ. Nhưng có chúng vẫn sẽ có vài lỗ nhỏ. Nếu bạn muốn lấp hết các lỗ ấy và có một bề mặt trơn nhẵn hơn, thì hãy làm theo các bước dưới đây.
Chà nhám ướt là cách được các nhà sản xuất súng cao cấp sử dụng và nó cũng có tác dụng với vật liệu làm cán dao. Phương pháp này có hiệu quả tốt với các loại gỗ có vân vừa và cứng. Ý tưởng của cách làm này là tạo một hỗn hợp giữa dầu và bụi gỗ để trám đầy các lổ hổng nhỏ. Để bề mặt khô với vài lớp chà nhám, thì sau đó bạn sẽ có một lớp gỗ bằng phẳng và không có lỗ hổng.
Sau khi đã đánh nhám hoàn toàn miếng gỗ, bạn đã sẵn sàng để đánh nhám ướt. Sử dụng hỗn hợp dầu, bôi một lớp lên miêng gỗ. Trong khi dầu vẫn chưa khô hãy đánh nhám nó bằng giấy nhám khô hoặc ướt. Nó sẽ khiến các vụn gỗ hòa với dầu, và bạn chỉ cần để lớp hỗn hợp đó khô trên bề mặt là được.
Sau khi nó đã khô hẳn, bạn hãy đánh sạch lớp hỗn hợp khô đến khi chạm đến được bề mặt gỗ. Bước này sẽ loại bỏ được lớp phủ khô trên bề mặt và để hỗn hợp kia ở lại trong các lỗ hổng.
Hãy tiếp tục lặp lại bước này cho đến khi bề mặt của gỗ đã nhẵn bóng và không còn lỗ hổng nữa.
Bảo vệ lớp phủ trên gỗ ổn định
Gỗ ổn định sẽ giữ được lớp phủ lâu hơn các loại gỗ chưa qua ổn định. Nhưng sau một thời gian, bạn vẫn nên bảo trì lại lớp phủ này, thậm chí còn phải sửa chúng nếu có vết trầy xước xuất hiện.
Nếu như không có vết tích gì trên bề mặt sau một thời gian dài, thì bạn chỉ cần phủ một lớp sáp và đánh bóng bằng khăn mềm. Giống như khi bạn lau một đôi giầy da.
Nếu bạn muốn làm nhiều hơn phủ sáp, thì hãy chà bề mặt gỗ qua một lần bằng búi sắt để lau sạch các vết bẩn. Bôi một lớp dầu và đế để khô. Sau đó phủ thêm một lớp sáp và đánh nó bằng khăn mềm.
Nếu như bề mặt gỗ bị xước hay có những lỗi khác trên bề mặt, thì bạn sẽ cần đánh nhám lại với giấy nhám. Sau khi đã đánh hết được tổn hại trên bề mặt, bạn cần bôi thêm một lớp dầu, một lớp sáp và đánh lại bằng khăn mềm.