Chúng ta luôn thấy cùng một mặt của Mặt Trăng vì khi Mặt Trăng, vệ tinh tự nhiên của Trái Đất, quay quanh hành tinh của chúng ta, nó cũng tự quay, khiến cho cùng một mặt luôn hướng về phía chúng ta. Tuy nhiên, Mặt Trăng lại có vẻ khác nhau mỗi đêm. Đôi khi toàn bộ bề mặt của nó sáng rực. Đôi khi chúng ta chỉ thấy một lưỡi liềm mỏng manh. Lúc khác, Mặt Trăng dường như biến mất hoàn toàn. Tại sao hình dạng của Mặt Trăng lại thay đổi?
Ánh sáng từ Mặt Trăng mà chúng ta thấy trên Trái Đất là ánh sáng Mặt Trời phản xạ từ bề mặt xám trắng của nó. Lượng ánh sáng từ Mặt Trăng mà chúng ta thấy thay đổi trong suốt tháng — giai đoạn Mặt Trăng — vì Mặt Trăng quay quanh Trái Đất và Trái Đất quay quanh Mặt Trời. Mọi thứ đều di chuyển.
Giai đoạn Mặt Trăng là gì?
Mặt Trăng không tự phát sáng; nó phản xạ ánh sáng Mặt Trời. Giống như vào ban ngày trên Trái Đất, ánh sáng Mặt Trời cũng chiếu sáng bề mặt của Mặt Trăng. Điều này có nghĩa là Mặt Trăng có một ngày và một đêm. Khi Mặt Trăng quay quanh Trái Đất mỗi tháng, chúng ta không có cái nhìn liên tục về toàn bộ phía của Mặt Trăng hướng về phía Mặt Trời. Hầu hết thời gian, tầm nhìn của chúng ta về Mặt Trăng hướng về phần ánh sáng ban ngày và phần bóng tối cùng một lúc.
Khi ánh sáng Mặt Trời chỉ chiếu sáng phía xa của Mặt Trăng – phía mà chúng ta không thể nhìn thấy trực tiếp từ Trái Đất – giai đoạn này được gọi là mặt trăng mới. Khi ánh sáng Mặt Trời chiếu sáng chỉ phía gần của Mặt Trăng – phía luôn hướng về Trái Đất – chúng ta gọi đó là mặt trăng tròn.
Trong phần còn lại của tháng, chúng ta thấy một lượng khác nhau của bề mặt ban ngày của Mặt Trăng mỗi ngày. Những tầm nhìn liên tục thay đổi của phần ánh sáng ban ngày của Mặt Trăng là các giai đoạn của nó. Tám giai đoạn Mặt Trăng, theo thứ tự, là: mặt trăng mới, tăng lưỡi liềm, thứ nhất tam phân, tăng tròn, mặt trăng tròn, giảm tròn, thứ ba tam phân và giảm lưỡi liềm. Chu kỳ này lặp lại một lần mỗi tháng (mỗi 29,5 ngày).
Lunar Eclipse là gì?
Trong một lunar eclipse, Trái Đất nằm giữa Mặt Trời và Mặt Trăng, chặn ánh sáng Mặt Trời rơi xuống Mặt Trăng.
Có hai loại lunar eclipse:
- Total lunar eclipse xảy ra khi Mặt Trăng và Mặt Trời ở hai bên đối diện của Trái Đất.
- Partial lunar eclipse xảy ra khi chỉ một phần bóng của Trái Đất che khuất Mặt Trăng.
Trong một số giai đoạn của lunar eclipse, Mặt Trăng có thể xuất hiện màu đỏ. Điều này là vì chỉ còn lại ánh sáng Mặt Trời còn lại đến được Mặt Trăng tại thời điểm đó là từ xung quanh rìa của Trái Đất, như nhìn từ bề mặt của Mặt Trăng. Từ đó, một người quan sát trong thời gian xảy ra lunar eclipse sẽ thấy tất cả những bình minh và hoàng hôn của Trái Đất cùng một lúc.
Hiểu về Lunar Eclipses
Một lunar eclipse xảy ra khi Mặt Trăng đi qua bóng của Trái Đất, giống như một solar eclipse xảy ra khi một phần của Trái Đất đi qua bóng của Mặt Trăng.
Vậy tại sao các eclipse không xảy ra hai lần mỗi tháng? Lý do là quỹ đạo của Mặt Trăng quanh Trái Đất nghiêng so với quỹ đạo của Trái Đất quanh Mặt Trời. Nhưng nếu đó là trường hợp, thì tại sao các eclipse lại xảy ra? Trong suốt năm, độ nghiêng quỹ đạo của Mặt Trăng so với các ngôi sao vẫn cố định, có nghĩa là nó thay đổi so với Mặt Trời. Khoảng hai lần mỗi năm, điều này đặt Mặt Trăng vào đúng vị trí để đi qua bóng của Trái Đất, gây ra một lunar eclipse.
Khi Mặt Trăng đi vào phần trung tâm của bóng Trái Đất, gọi là umbra, nó tối đi đáng kể. Khi nó hoàn toàn nằm trong umbra, Mặt Trăng xuất hiện màu đỏ mờ do ánh sáng Mặt Trời tán xạ qua khí quyển của Trái Đất.
Thực tế, nếu bạn quan sát eclipse từ bề mặt của Mặt Trăng, bạn sẽ thấy Mặt Trời lặn sau toàn bộ Trái Đất, bao quanh bạn trong một ánh sáng đỏ ấm áp. Trở về nhà, bạn sẽ phải thức khuya để xem một lunar eclipse, nhưng nếu bạn làm vậy bạn sẽ thấy Mặt Trăng trong hình dạng hiếm hoi và bắt một cái nhìn thoáng qua về bóng dài của hành tinh chúng ta.
Chụp ảnh Mặt Trăng
| Giai đoạn Mặt Trăng | Mô tả | Thời gian trong chu kỳ |
|---|---|---|
| Mặt trăng mới | Không nhìn thấy từ Trái Đất | Đầu chu kỳ |
| Tăng lưỡi liềm | Một phần nhỏ của bề mặt sáng | Sau mặt trăng mới |
| Thứ nhất tam phân | Một nửa bề mặt sáng | Một tuần sau mặt trăng mới |
| Tăng tròn | Phần lớn bề mặt sáng | Hai tuần sau mặt trăng mới |
| Mặt trăng tròn | Toàn bộ bề mặt sáng | Giữa chu kỳ |
| Giảm tròn | Phần lớn bề mặt sáng | Hai tuần sau mặt trăng tròn |
| Thứ ba tam phân | Một nửa bề mặt sáng | Ba tuần sau mặt trăng tròn |
| Giảm lưỡi liềm | Một phần nhỏ của bề mặt sáng | Cuối chu kỳ |
Ảnh hưởng của Lunar Eclipses đến Tàu vũ trụ
Các lunar eclipse có thể là một lợi ích khoa học và thách thức kỹ thuật cho các tàu vũ trụ quỹ đạo như Lunar Reconnaissance Orbiter của NASA. Tàu vũ trụ năng lượng mặt trời này cũng rơi vào bóng của Trái Đất, cắt nó khỏi nguồn năng lượng của nó. Các nhà điều khiển nhiệm vụ tắt hầu hết các thiết bị để tiết kiệm năng lượng.
Đội ngũ để lại một thiết bị — gọi là Diviner — có thể theo dõi cách bề mặt Mặt Trăng phản ứng với sự thay đổi nhiệt độ nhanh chóng do một lunar eclipse gây ra. Dữ liệu giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về thành phần và tính chất của bề mặt.
Video về Eclipse
- Sự khác biệt giữa solar và lunar eclipse
- Hiểu về Lunar Eclipses
- Trái Đất sẽ trông như thế nào từ Mặt Trăng trong một lunar eclipse
- Lunar Eclipses và quỹ đạo của Mặt Trăng
Hoạt động về Eclipse
- Cách xem một total lunar eclipse và giúp học sinh quan sát Mặt Trăng
- Đánh giá một Lunar Eclipse (Lớp 3-12) – Học sinh sử dụng thang đo độ sáng của Lunar Eclipse Danjon để minh họa phạm vi màu sắc và độ sáng mà Mặt Trăng có thể có trong một total lunar eclipse.
- Quan sát Mặt Trăng (Lớp K-6) – Học sinh xác định vị trí của Mặt Trăng trong bầu trời và ghi lại quan sát của họ trong một cuốn nhật ký trong suốt chu kỳ giai đoạn Mặt Trăng.
- Giai đoạn Mặt Trăng (Lớp 1-6) – Học sinh học về các giai đoạn của Mặt Trăng bằng cách đóng vai chúng. Trong 30 phút, họ sẽ đóng vai một chu kỳ Mặt Trăng hoàn chỉnh trong 30 ngày.
- Đo lường Supermoon (Lớp 5-12) – Học sinh đo lường Mặt Trăng trong giai đoạn tròn trong nhiều chu kỳ Mặt Trăng để so sánh và đối chiếu kết quả.
- Mô hình hệ thống Trái Đất-Mặt Trăng (Lớp 6-8) – Học sinh học về mô hình tỷ lệ và khoảng cách bằng cách tạo ra một hệ thống Trái Đất-Mặt Trăng trong lớp học.
- Tạo lịch và máy tính giai đoạn Mặt Trăng – Giống như một bánh xe giải mã cho Mặt Trăng, lịch này sẽ cho bạn biết nơi và khi nào để xem Mặt Trăng và mọi giai đoạn Mặt Trăng trong suốt năm!
