Phạm Thị Kiều Trang – E2/K72 Khoa Triết Học

PLATON

PLATON (7.11.427 –

7.11.347 TCN)

1. Platon

Platon chào đời tại Athens, Hy Lạp vào năm 472 TCN,

Platon thuộc gia đình quý phái về phía cả cha lãnh mẹ. Cha

của Platon tên là Ariston thuộc họ quốc vương Codre, vị

vua cuối cùng của thành Athens và được coi là con cháu

của thần Poseidon, mẹ là Périctiana có họ hàng với Salon,

nhà luật học lừng danh của Hy Lạp. Platon có một người

chú tên là Critias, là một trong 30 nhân vật thuộc Hội

Đồng Hoạt Đầu.

Platon tên thạt là Aristocles là người thân hình cao

lớn và vạm vỡ như một lực sĩ, nên được mọi người gọi là

Platon. Ông có một người chị và hai anh là Adeimantus và

Glaucon mà tên còn được nhắc nhở trong cuốn sách “ Nền

cộng hòa”, trong vai người đối thoại của Socrates.

Sau khi Platon chào đời được ít lâu, cha của ông qua đời, mẹ tái giá với

Pyrilampes, một người chú họ ngoại và cũng là một người bạn, người ủng hộ nhiệt

thành Pericles. Tại nhà của Pyrilampes, Platon được mẹ chăm sóc đến năm lên 7 tuổi,

rồi được theo trường học. Năm 18 tuổi, Platon học hỏi các triết gia và các nhà ngụy

biện (Sophistists). Từ năm 20 tuổi Platon theo học Socrates trong 8 năm liền. Platon

rất quý Socrates và nhanh chóng trở thành học trò xuất sắc nhất của Socrates. Ông

tham gia tích cực tổ chức nghiên cứu triết học do Socrates cầm đầu, Platon rất đau

khổ trước cái chết của Socates, bị kết án tử hình Socrates đã bình thản uống thuốc

độc chết. Có lẽ vì lo sợ cho sự an toàn của mình rồi lại do lòng căm phẫn Platon cùng

vài môn đệ của Socrates tới ẩn náu tạm thời tại Megara, nơi đây Platon theo học

Euclid, nhà toán học danh tiếng.

Năm 396 TCN, Platon trở thành Athens và theo như luật định, ông phục vụ

trong hàng ngũ kỵ binh tham chiến trong trận Corinth và trận này kết thúc bằng sự

thất bại của xứ Athens trước xứ Sparta. Vào thời đó người miền Athens thường hay đi

lại nhiều nơi và vì ghê tởm cuộc chiến tranh vừa qua, Platon tìm đường sang Ai Cập.

Đầu tiên ông dừng lại tại Crete rồi Cyrene. Ở nơi này ông nghiên cứu toán học với

Theodorus đến năm 390 ông mới đến Ai Cập. Tại Heliopolis, Platon đã học hỏi về

thiên văn, tôn giáo và hiến pháp. Nhờ thời gian sống tại Ai Cập, Platon đã quan sát kỹ

lưỡng các phong tục và suy tưởng. Sau này ông đã bàn luận về điều này trong tác

phẩm của ông. Sau khi rời Ai Cập, ông sang Đại Hy Lạp tới Tarentrun và quen với

Archytas.

Các cuộc đi xa đã giúp cho Platon nhiều cơ hội làm quen với một số nhà sáng

lập ra vài trường phái học thuật như Pythagoras, Heraclite, cũng như các nhà triết

học Eleatic. Từ những nhận xét về thực tế và các điều học hỏi từ Socrates, cộng với

các sở thích liên quan đến vấn đề chính trị, Platon đã đi đến kết luận rằng chỉ những

người có kiến thức và các phẩm chất đạo đức mới đáng giao phó quyền lực để điều

khiển người khác. Lý tưởng triết học của Platon đang cần có các cơ hội để áp dụng.

Vào thời này Dionysiuss đã thành công trong việc lật đổ nền cộng hòa và thiết

lập tại Syracuse một chế độ chuyên chế. Diom, một người học trò cũng là bạn thân